امسال مراسم عید پاک مسیحیان ارتدکس یونان روز یکشنبه مورخ 24 ماه آوریل 2022 ( برابر با 4 اردیبهشت 1401 شمسی)  برگزار می شود. آغاز دوران روزه داری در یونان و برای مسیحیان ارتدکس یونان  که برای مدت 40 روز به طول می انجامد، توسط شورای عالی کشیشان، به رهبری " ایرونیموس دوم"  اسقف اعظم این کشور تعیین می گردد.   البته تعیین آغاز دوران روزه داری مسیحیان ارتدکس نیز دارای قواعد خاصی خود است که شورای کشیشان بر اساس آن اقدام به تعیین روز آغاز و خاتمه دوران روزه داری می نمایند.

در یونان کلمه پاسخا برای عید پاک به کار برده می­شود. ریشه عبارت پاسخا از کلمه پاسا در زبان "ارامائیکی"، زبان مورد تکلم زمان حضرت عیسی(ع)  و یا از کلمه عبری پاسخ گرفته شده است، بنابراین این کلمه در واقع ریشه یونانی ندارد. بعضی از محققین بر این باور هستند که عید پاک مسیحیان ارتدکس تقریباً همزمان با زمان جمع آوری گندم و جشن هایی که در دوران باستان در این رابطه برگزار می­شده، بوده است.  برخی دیگر بر این باورند که جشن های عید پاک مسیحیان ریشه در دوران قبل از ظهور دین یهود دارد و رابطه  ای به دین مسیحیت  ندارد. این دسته از محققان معتقدند  که  ریشه آن در جشن های باستانی و در واقع جشن های مذهبی باستانی در فصل بهاره نهفته است. با توجه به این تحقیقات می توان گفت جشن عید پاک مسیحیان و به ویژه مسیحیان ارتدکس تقریبا همزمان با برگزاری جشن های نوروز در زمان آیین زردشتی بوده است.

اما، امروزه تعیین دوران آغاز و خاتمه روزه داری  معمولاً براساس اولین یکشنبه بعد از چهاردهمین روز ماه ( وقتی هلال ماه کامل است) و همزمان با تساوی روز و شب صورت می گیرد. یعنی در روز 21 ماه مارس هر سال که روز اول بهار و ایسومریا (تساوی شب و روز) است، تعیین می شود. البته دیدگاه هایی مبنی بر اینکه تساوی روز و شب در 3 و یا 4 ماه آوریل وجود دارد که  به نام  قانون"نمو کو فسکا" معروف است و بعضی از مسیحیان  براساس آن زمان دوران روزه داری خود را تعیین می کنند. طی چند دهه اخیر، مسیحیان ارتدکس معتقد هستند که عید مذهبی یهودیان بر اساس نمو یکوفسکا برگزار می گردد، بنابراین تعیین زمان روزه داری بر اساس این تاریخ خلاف تصمیمات شورای کشیشان در نیس فرانسه است. کلیسای ارتدکس یونان  از تصمیمات  شورای نیکی یا (شورای کشیشان در نیس فرانسه) پیروی می کند تا از همزمانی جشن عید پاک با جشن مذهبی یهویدیان،  جلوگیری به عمل آورد و به تصمیمات  شورای کشیشان در نیس فرانسه،  احترام می­گذارد.

در کتاب عهد قدیم چیزی در مورد نحوه جشن های عید پاک (روز عروج حضرت عیسی) نیامده است. بنابراین بعد از ظهور حضرت عیسی (ع)، رفته رفته مسیحیان سازمان یافته تر برنامه های مذهبی خود را برگزار کردند.  اولین مراسم عروج حضرت عیسی (ع) براساس اسناد تاریخی دو قرن بعد از میلاد حضرت عیسی(ع) برگزار شد. کلیسای ارتدکس آسیای صغیر اولین بار مراسم سالانه "آخرین شام حضرت عیسی(ع) – شام سری" را برگزار می کرده اند که همزمان با جشن یهودیان بوده است. اما در دوران حاضر، مراسم مردمی و سنتی یونانیان در ایام عید پاک و عروج حضرت عیسی(ع) به اینگونه است که یک هفته مانده به پایان دوران روزه داری و عروج حضرت عیسی(ع) بر اساس سنت مسیحیان ارتدکس یونان، هفته بزرگ نامیده می شود و مردم روز سه شنبه بزرگ در منازل خود اقدام به درست کردن شیرینی های ویژه با نام کلوراکی، روز چهارشنبه بزرگ اقدام به درست کردن باقسام (چورکی) می نمایند و روز پنجشنبه بزرگ که بر اساس سنت های مسیحیت ارتدکس  روز صلیب کشیدن حضرت عیسی ( ع) می باشد، مردم به عزاداری می­پردازند. در این روز به نشانه خون  ریخته شده از حضرت عیسی هنگام به صلیب کشیده شدن، مردم تخم مرغ  آب پز کرده و سپس آنها را با رنگ قرمز ، رنگ می کنند. مراسم عزاداری در کلیساها  در این روز به اوج خود می رسد و این مراسم به صورت زنده از شبکه های رادیو و تلویزیون های دولتی یونان پخش می گردند.

شنبه شب مردم در مقابل کلیسا های این کشور تجمع  می کنند زیرا که براساس سنت مسیحیان ارتدکس یونان حضرت عیسی(ع) ساعت 12 شب عروج  کرده است. با اعلام عروج حضرت عیسی(ع) توسط کشیش هر کلیسا، مردم شمع های خود را با شمع درون کلیسا روشن می کنند و پس از مراسم  شمع های روشن شده را به صورت روشن با خود، به خانه می آورند و با دود این شمع ها سر در منازل خود را سیاه می کنند، زیرا معتقدند که این امر مانع ورود ارواح خبیثه به منازلشان می گردد و بلا ها  نمیتوانند به اعضای خانواده آسیبی برسانند.

در ساعت 12 شب و با شنیدن کلمه  حضرت عیسی ( ع) عروج کرد، مردم به شادی می پردازند و همدیگر را درآغوش گرفته و یکدیگر را  می بوسند که به بوسه  عشق و محبت بین مردم معروف است.

گفتنی است که روز چهارشنبه بزرگ، هواپیمایی از طرف دولت یونان به سرزمین های اشغالی (بیت لحم) می رود و شمعی را در محل به صلیب کشیده شدن حضرت عیسی(ع)  را روشن کرده و به آتن می آورد. این شمع روشن که از بیت المقدس آورده شده است، به کلیسای مرکزی آتن تحویل داده می شود.  مردم  شمع های خود را با آتش شمع آورده شده  از بیت المقدس روشن می کنند. البته این آتش (شمع روشن شده) به شهرها و جزایر یونان پس از تحویل به کلیسای مرکزی فرستاده می شود، تا شهروندان و پیروان مسیحیت ارتدکس یونان در شهرهای مختلف و جزایر این کشور نیز بتوانند شمع های خود را به عنوان تبرک، روشن نمایند.

مردم پس از بازگشت از کلیساها  با خوردن سوپ افطار می کنند و فردای آن روز یعنی روز  یکشنبه گوسفند قربانی  می کنند و به جشن و پایکوبی می پردازند. در سنت ارتدکس یونان نیز آمده است که  مردگان با عروج حضرت عیسی(ع) در دنیای ارواح ، زنده می شوند و به همین دلیل مردم برای شادی روح از دست رفتگان خود، به قبرستان و یا کلیسا ها می روند و در آنجا خیرات تقسیم می کنند.

 البته مراسم عید پاک در تمام یونان یکسان نیست و سنت های محلی نیز تا حدود زیادی  بر مراسم اعیاد مذهبی آنان تاثیر بسزایی دارد. گفتنی است با کاهش محدودیت هایی که برای جلوگیری از گسترش شیوع ویروس کرونا در یونان اعمال می شد، امسال حضور پیروان مسیحیت ارتدکس در کلیساها به مراتب بیشتر است  و محدودیتی برای تعداد افراد در کلیسا ها وجود ندارد و فقط شهروندان موظف به پوشش ماسک درون و یا در محوطه کلیسا شده و کشیشانی که مراسم را اجراء می کنند از پوشش ماسک در کلیسا ها معاف شده اند.